Δευτέρα 21 Μαΐου 2018

Υποχρεωτική προσχολική αγωγή με όρους κινήματος και όχι μνημονίων


Μέσα στον Απρίλη συνεδρίασαν οι 3μερείς επιτροπές (προϊσταμένη/ος α/βαθμιας εκπαίδευσης, δήμαρχος, πρόεδρος συνδικάτου εκπαιδευτικών) για να γνωμοδοτήσουν αν σε κάθε δήμο θα υλοποιηθεί η 2χρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή. Η ηγεσία της ΔΟΕ πανηγυρίζει για μια «ιστορικής σημασίας κατάκτηση του κλάδου». Αυτή την άποψη εκτός από τις κυρίαρχες παρατάξεις της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και τους απολογητές της κυβέρνησης, την ενστερνίζεται και ένα μεγάλο τμήμα της εκπαιδευτικής αριστεράς.
Πρόκειται για μια φενάκη που απέχει πολύ από αυτό που ζητούσαν χρόνια οι εκπαιδευτικοί. Η κυβέρνηση προχωρά στην υλοποίηση του μέτρου χωρίς να προτίθεται να εξασφαλίσει τους όρους για να γίνει αυτό, αφού δηλώνει ότι θα γίνει με μηδενικό κρατικό κόστος. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν θα χρηματοδοτήσει τη δημιουργία νηπιαγωγείων ούτε θα διορίσει νηπιαγωγούς. Άλλωστε, ο Γαβρόγλου δήλωσε ότι μόνιμοι διορισμοί δεν θα γίνουν ούτε το 2019. Το μέτρο θα εφαρμοστεί σταδιακά και σε βάθος τριετίας σε όλη τη χώρα.
Η εξασφάλιση, στα λόγια, της 2χρονης προσχολικής αγωγής δε σημαίνει ότι θα παλεύουμε από καλύτερες θέσεις για την υπεράσπιση του δικαιώματος στη μόρφωση ούτε για το δικαίωμα στην εργασία. Η ψήφιση πριν 12 χρόνια του ενός έτους υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής δεν μπόρεσε να προστατέψει ούτε τα νηπιαγωγεία, ούτε τους νηπιαγωγούς, αλλά ούτε και το δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Η αιτία είναι ότι η τότε κυβέρνηση της ΝΔ δεν ήθελε να εξασφαλίσει τους όρους της δημόσιας λειτουργίας του εγχειρήματος.
Αν και η ΔΟΕ ισχυρίζεται ότι μέχρι το 2010 δημιουργήθηκαν 392 νέα νηπιαγωγεία «στην πλειοψηφία τους δημόσια» η πραγματικότητα είναι αρκετά πιο περίπλοκη. Πρόκειται για μια εκ των υστέρων ωραιοποιημένη εικόνα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ την πρώτη χρονιά εφαρμογής του μέτρου το 2008/09 οι εγγραφές στα νηπιαγωγεία αυξήθηκαν κατά 5,4% από 148.529 σε 156.629(1). Από αυτές οι 3.948 έγιναν σε δημόσια νηπιαγωγεία αυξήθηκαν δηλαδή κατά 2,7%. Την ίδια στιγμή στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία εγγράφηκαν επιπλέον 4.152 μαθητές. Οι εγγραφές από 5336, ανήλθαν στους 9488 που σημαίνει ότι υπήρξε αύξηση της τάξης του 77,9%.
Τα επόμενα χρόνια υπήρξε σχεδόν τετραπλασιασμός των ιδιωτικών νηπιαγωγείων στη χώρα και υπερδιπλασιασμός των μαθητών σε αυτά και μάλιστα στα πιο βαθιά χρόνια της κρίσης. Ας δούμε τους αντίστοιχους πίνακες:



Ιδιωτικά Νηπιαγωγεία Εγγραφές μαθητών Αριθμός εργαζομένων

2007/08
142
5336
288


2008/09
268
9488
506


2009/10
403
11658
669


2010/11
449
12116
743


2011/12
474
11592
703


2012/13
492
10803
721


2013/14
494
10992
725


2014/15
599
12780
729



Στα δημόσια νηπιαγωγεία η εικόνα είναι ακριβώς η αντίθετη. Τη σχολική χρονιά 2007/08 υπήρχαν 5661 νηπιαγωγεία. Την πρώτη χρονιά της εφαρμογής του ενός χρόνου υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής έγιναν 5697 (αύξηση 0,63%). Στη συνέχεια η τάση ήταν απόλυτα πτωτική, παρόλο που ο αριθμός των μαθητών παρέμενε σχετικά σταθερός.


Δημόσια Νηπιαγωγεία
Εγγραφές μαθητών
εργαζόμενοι

2007/08
5661
143.193
12.055

2008/09
5697
147.141
13.097

2009/10
5700
146.250
13.488

2010/11
5618
154.217
13.496

2011/12
5447
154396
13.411

2012/13
5331
155.541
13.301

2013/14
5151
154.783
12.719


Από το 2007 έως το 2012 άνοιξαν 344 νέα ιδιωτικά νηπιαγωγεία, ενώ στο ίδιο διάστημα τα δημόσια νηπιαγωγεία μειώθηκαν κατά 320. Τα δύο επόμενα χρόνια το ισοζύγιο ήταν ακόμη χειρότερο. Για 443 ιδιωτικά που άνοιξαν, σε σχέση με το 2007, έκλεισαν 490 δημόσια. Η εξέλιξη αυτή δεν οφείλεται στο ΕΣΠΑ και τα voucher αν και αυτά έχουν συμβάλλει στην ενίσχυση των ιδιωτών. Στα ιδιωτικά, στο διάστημα αυτό, ο αριθμός των νηπίων (που δεν παίρνουν voucher) αυξάνεται και γίνεται τριπλάσιος αυτού των προνηπίων από σχεδόν διπλάσιος που ήταν. Αναλογία μεγαλύτερη της αντίστοιχης των δημόσιων νηπιαγωγείων.
Η έλλειψη κατάλληλων χώρων και υποδομών, η έλλειψη χρηματοδότησης, μόνιμων διορισμών, το κύμα κλεισιμάτων και συγχωνεύσεων σχολείων οδήγησε πολλούς γονείς να επιλέξουν τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία. Οι περικοπές διαμόρφωσαν τραγικές ανεπάρκειες στη δημόσια προσχολική εκπαίδευση αποτελώντας το σωσίβιο των επιχειρηματιών στην εποχή της κρίσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η αυξητική τάση που επικρατεί στις εγγραφές στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία αντιστρέφεται στις εγγραφές στην Α’ αλλά και στη Β’ Δημοτικού. Εκεί από χρονιά σε χρονιά ο αριθμός των εγγραφών μειώνεται που σημαίνει ότι πολλοί γονείς προτιμούσαν τη δημόσια δομή, όταν αυτή ήταν διαθέσιμη. Όσο μάλιστα προχωρούν τα χρόνια φοίτησης και ιδιαίτερα λόγω της κρίσης ο αριθμός αυτός μειώνεται ακόμη περισσότερο.



Εγγραφές Α’ τάξη
Δημόσια Δημοτικά
Εγγραφές Α’ τάξη
Ιδιωτικά Δημοτικά
Εγγραφές Β’ τάξη
Ιδιωτικά Δημοτικά
2009/10
99.969
8.136
8.119
2010/11
101.070
7.856
7.864
2011/12
101.447
7.352
7.478
2012/13
103.026
6.769
6.907
2013/14
101.726
6.739
6.210
2014/15
104.611
6.690
6.480


Ταυτόχρονα, παρά τις όποιες εντυπώσεις έχουν δημιουργηθεί, οι επιχειρηματίες ιδιοκτήτες νηπιαγωγείων είχαν τη δυνατότητα να επενδύουν στην «αγορά» της προσχολικής αγωγής αφού αποδείχθηκε προσοδοφόρα. Το προσωπικό που απασχολείται σε αυτούς τριπλασιάστηκε και έφτασε το 2016 τους 888 εργαζόμενους μειώνοντας διαρκώς την αναλογία εκπαιδευτικού/ μαθητών. Στα δημόσια η αντίστοιχη αναλογία αν και διατηρούνταν σταθερή στη γενική της στατιστική εικόνα της, στην πραγματικότητα χειροτέρευε.
Ο τρόπος υλοποίησης της υποχρεωτικότητας από την τότε κυβέρνηση της ΝΔ και η διασπορά των προνηπίων σε τμήματα νηπιαγωγείων και στους παιδικούς σταθμούς των Δήμων, όπου στεγάζονται τα προνήπια που δεν βρίσκουν θέση στα νηπιαγωγεία, οδήγησε να δουλεύουν σε αυτούς περίπου 300 νηπιαγωγοί με ετήσιες συμβάσεις που σήμερα ανησυχούν για τις δουλειές τους. Καμιά ΚΕΔΕ δεν χρειάζεται για να διαμορφώνει αυτή την ανησυχία. Οι προθέσεις των «θεσμών» και της κυβέρνησης για μείωση του προσωπικού του δημοσίου τομέα και ειδικά η στόχευση των συμβασιούχων στους ΟΤΑ αρκούν για να τη διαμορφώσουν.
Η υποχρεωτικότητα στην εκπαίδευση αφορά πρώτα και κύρια το κράτος που πρέπει να παρέχει τους όρους για να την εξασφαλίσει. Η αποχώρησή του από έναν τομέα σημαίνει ότι το βάρος θα το φορτωθούν οι εργαζόμενοι. Σήμερα οι συνθήκες είναι πολύ χειρότερες από το 2008. Η εγγραφή επιπλέον 40.000 παιδιών απαιτεί ριζικές αλλαγές και όχι ημίμετρα. Δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τις συνθήκες ελλιπούς χρηματοδότησης της σχολικής στέγης. Δεν μπορεί να στηριχθεί στην ολοένα και αυξανόμενη χρηματοδότηση των σχολείων και των δραστηριοτήτων τους από τους γονείς. Δεν μπορεί να συνδυαστεί με συγχωνεύσεις τμημάτων στην Α’ Δημοτικού. Δεν μπορεί να συνυπάρξει με το νέο ολοήμερο νηπιαγωγείο και την απόσπαση του ολοήμερου τμήματος από το πρωινό. Δεν μπορεί να συνυπάρξει με το κατώτατο όριο των 14 παιδιών για να ιδρυθεί νηπιαγωγείο. Δεν συνυπάρχει με μακρινές μεταφορές 4χρονων από τους ίδιους τους γονείς. Δεν μπορεί να υπάρξει με την επανεκκίνηση των ΣΔΙΤ. Δεν μπορεί να συνυπάρξει με τους μεγαλύτερους δείκτες αδιοριστίας των εκπαιδευτικών που έχουν υπάρξει ποτέ, ούτε με το νέο κύμα συγχωνεύσεων και κλεισιμάτων σχολείων που έχει στα σκαριά η κυβέρνηση. Διαφορετικά μπορεί να αποδειχτεί παράγοντας περεταίρω διάλυσης και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας στην εκπαίδευση σε μεγαλύτερο βαθμό από την προηγούμενη φορά.
Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί για μια ακόμη φορά με κυνικό τρόπο τα αιτήματα του κινήματος προκειμένου να ρίξει στάχτη στα μάτια για τις προθέσεις της. Διεκδικεί τη συνενοχή των εκπαιδευτικών. Ο τρόπος που επιχειρείται να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη διάταξη εκτός των άλλων και παρά τις ελπίδες για το αντίθετο, μπορεί να αποτελέσει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης της «αποκέντρωσης» (όπως έχει ονομαστεί η στρατηγική περάσματος των σχολείων στους δήμους που προωθούν ο ΟΟΣΑ και νεοφιλελεύθεροι κύκλοι με πρωτεργάτη την ΚΕΔΕ). Είναι η πρώτη φορά που εκχωρείται πολιτικός λόγος και ρόλος στους δημάρχους (ανεξάρτητα με το τι υποστήριξαν στις 3μερεις) για το αν θα υπάρξει ή όχι μια δομή της δημόσιας και κρατικής εκπαίδευσης στην πόλη τους. Είναι η πρώτη φορά που τα μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών δεν θα είναι ενιαία σε όλη τη χώρα και θα εξαρτηθούν από τις γνωμοδοτήσεις του τοπικού κράτους, έστω και μεταβατικά. Αυτό με καμιά λεκτική αλχημεία δεν αναιρείται.
Η ΔΟΕ αντί να στηρίζει την κυβέρνηση και να επιζητά μια εύκολη, επικοινωνιακή και αναίμακτη «κατάκτηση» που θα της δώσει αγωνιστικό προφίλ θα πρέπει να σταματήσει να ξεπουλάει τον αγώνα των αναπληρωτών (και την προσχολική αγωγή). Αντί να οργανώνει συντεχνιακό πόλεμο με την ΠΟΕ ΟΤΑ, θα πρέπει να διαμορφώσει μια πραγματικά ταξική γραμμή ενότητας όλων των εργαζομένων και υπεράσπισης του δικαιώματος στην εργασία όλων. Αντί να ωραιοποιεί τις συνέπειες των προηγούμενων πολιτικών στην προσχολική αγωγή και να προσπαθεί να βρει παραθυράκια μπας και αποτελέσουν οι εκπαιδευτικοί εξαίρεση στις πολιτικές μείωσης του προσωπικού στο δημόσιο, να διεκδικήσει άμεσα τους όρους, για να έχουμε πραγματικά 2χρονη προσχολική αγωγή στα νηπιαγωγεία, διεκδικώντας τη μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων σε εκπαίδευση και Δήμους.
Οι κυβερνητικοί χειρισμοί έχουν διαμορφώσει συνθήκες αποπροσανατολισμού στο σύνολο της εκπαιδευτικής και δημοσιοϋπαλληλικής αριστεράς τόσο σε επίπεδο θέσεων όσο και σε επίπεδο κινηματικών επιλογών. Είναι τουλάχιστον απογοητευτικό έπειτα από μια τριετία «αριστερών» μνημονίων» να υπάρχουν ανακοινώσεις που να τιμούν την κυβέρνηση (2) και να αναπαράγουν τις απόψεις της λέγοντας ότι στα 2/3 της χώρας η υποχρεωτική προσχολική αγωγή μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα(3) χωρίς μάλιστα να χρειαστούν επιπλέον υποδομές. Δεν διαμορφώνουν συνθήκες ταξικής αλληλεγγύης oi καταγγελίες άλλων εργαζομένων και οι προτάσεις Συλλόγων εκπαιδευτικών, την ώρα που παλεύουν για διορισμό των αναπληρωτριών/ών, να προτείνουν τη μετατροπή των συμβασιούχων των Δήμων σε αναπληρώτριες. Τέτοιες πρακτικές αφοπλίζουν την αριστερά και ενισχύουν τις γραφειοκρατίες των συνδικάτων.
Δεν μπορούμε μπροστά σε ένα κυβερνητικό ελιγμό να εγκαταλείπουμε τα αιτήματά μας. Πρέπει να θυμηθούμε ότι το Μάη του 2017 οι Παρεμβάσεις διακηρύσσαμε ότι «πίσω από τη ρητορική της κυβέρνησης για δίχρονη προσχολική αγωγή κρύβεται η ιδιωτικοποίηση και η προώθηση των κατευθύνσεων του ΟΟΣΑ και της ΕΕ στην εκπαίδευση»(4). Κανένας από τους όρους που έθεσαν τότε οι Παρεμβάσεις για την υλοποίηση της 2χρονης προσχολικής δεν έχει πραγματωθεί σήμερα έτσι ώστε να δικαιολογεί τη θέρμη που επέδειξαν στις 3μερεις. Η απάντηση στην κυβέρνηση δεν περνά μέσα από τις συσκέψεις με τους προϊσταμένους αλλά διαμορφώνεται κινηματικά μέσα από τον αγώνα των αναπληρωτών για μόνιμους διορισμούς, από τον αγώνα ενάντια στις περικοπές μέσα από την απεργιακή δράση και το συντονισμό της βάσης και των κλάδων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την πραγματική ανατροπή των μνημονίων.
Θα πρέπει να θυμηθούμε ότι ο εχθρός είναι η κυβερνητική πολιτική στο σύνολό της. Μέσα σε αυτή οι στρατηγικές του ΟΑΣΑ και της ΚΕΔΕ μπορούν να βρουν την πραγμάτωση τους. Οι ανάγκες των εκπαιδευτικών και της εκπαίδευσης όχι. Το ίδιο και οι ανάγκες των εργαζομένων για δημόσιους παιδικούς σταθμούς, ανοιχτούς σε όλα τα παιδιά χωρίς ΕΣΠΑ, τροφεία και κουπόνια


Ρίζος Σεραφείμ εκπαιδευτικός, πρόεδρος του ΣΕΠΕ Χανίων

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου